156. Ceremonice observatae in coronatione Ferdinandi I regis Bohemiae anno 1527.
Copia in archivo c. r. ministerii pro rebus internis. I. A. 1.
Coronatio regis Bohemiae.
Ordo ad benedicendum regem et primo in thalamo archiepiscopo aspersus aqua benedicta et incensata incenso per manum levatur ad surgendum, et exeunte rege de thalamo archiepiscopus dicit:
Adjutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit coelum. Domine exaudi orationem meam et età. Domine vobis et cum. (sic.)
Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, qui famulum tuum Ferdinandum regem fastigio dignatus es sublimare, tribue qusesumus ei, ut ita in hujus saeculi cursu cunctorum in ratione salutem disponat, quatenus a tuse veritatis tramite non recedat. Per Dominum etc.
Tunc episcopi duo dextra levaque eum tenentes, sanctas reliquias collo deferentes, a cujus latere non decedant, usque ad finem praecedentes sacro evangelio in duabus crucibus et incenso cum ceteris clericis et presbiteris casulis indutis archiepiscopo et processione praecedentibus. Et inter archiepiscopum et regem de thalamo exeuntes ordinate procedant principes et barones, insignia regalia videlicet coronam, sceptrum, pomum, gladium et cetera deferentes, quos camerarius regni Bohemiae baculo eis viam parans praecedit, quse insignia omnia in altari sancti Viti, cum illuc pervenerunt, honorifice reponant. Processio autem erit a thalamo jam dieto per salám regiam exeundo per portám, quffi respicit sanctum Georgium. Er in eorum transitu magna campana sonetur, ducant eum ad ecclesiam cantantes responsorium, quod archiepiscopus incipit:
Ecce mitto angelum meum
cum versu: Israel si me adiveris non. Et cum perventum fuerit ad ostium ecclesiae, archiepiscopus dicit hanc orationem.
Oratio.
Deus, qui scis genus humanum nulla virtute posse subsistere, concede propitius, ut famulus tuus Ferdinandus, quem populo tuo voluisti praeferri, ita tuo fulciatur adjutorio, quatenus quibus potuit praeesse valeat et prodesse. Per Christum.
Intrantes vero ecclesiam cantant antiphonam: Domine salvum fac regem, transeunt usque ad chorum. Sedeat super faldistorio ante altare sancii Viti. Tunc episcopus tenens dextram principis dicat hanc orationem:
Oremus:
Omnipotens, sempiterne Deus, coelestium terrestriumque Moderator, qui famulum tuum Ferdinandum ad regni fastigium dignatus es provehere, concede quaesumus, ut a cunctis adversitatibus liberatus et ecclesiasticse pacis dono muniatur et ad aeternae pacis gaudia te donante pervenire mereatur. Per Christum.
Item alius episcopus levam regis tenens divit orationem:
Oremus:
Deus humilium institutor, qui nos saricti spiritus illustratione consolaris, praetende super hunc famulum tuum Ferdinandum gratiam tuam, ut per eum tuum in nobis adesse sentiamus adventům. Per Christum.
Ante chorum princeps pallium et arma deponat. Tunc duo ex episcopis videlicet eum hincinde deducentes offerunt archiepiscopo coram altari super faldisterio residenti, aliis episcopis coronarti seu circulum facientibus et coronando in medio illorum constituto. Tunc ducentes dicant alta voce:
Reverende pater, postulat sancta Mater ecclesia, ut praesentem egregium militem ad dignitatem regiam sublevetis. Tunc interrogai episcopus: Scitis illum esse dignum et utilem ecclesise Dei et ad regimen hujus regni et ad hanc dignitatem?
Illi vero respondent: Et novimus et credimus eum esse dignum et utilem ecclesiae Dei et ad regimen hujus regni. Tunc respondent omnes: Deo gratias.
Deinde episcopi cum principe intrant chorum et mox publice et diligenter admonetur de fide, de dilectione Dei et salubri regni et populi regimine, de defensione ecclesiarum et miserabilium personarum et similibus; exponendo sibi insuper conditionem dignitatis et regalis status. Demum interrogai cum archiepiscopus dicens: Vis fidem sanctam a catholicis viris tibi traditam tenere et Ťperibus justis observare? Respondent: Volo. Interrogatur: Vis sanctis ecclesiis, ecclesiarumque ministris tutor et defensor esse? Respondet: Volo. Interrogatur: Vis regnum a Deo tibi commissum secundum justitiam praedecessorum tuorum regere et defendere? Respondet: Volo.
Demum faciat hanc professionem:
Ego Ferdinandus profiteor et promitto corani Deo et angelis eius ammodo et deinceps legem justitiam et pacem, sanctae Dei ecclesiae populoque mihi subjecto pro posse et nosse facere ac servare salvo condigno misericordiae Dei respectu, sicut cum consilio fidelium meorum melius potero invenire, pontifiicibus quoque ecclesiarum Dei condignum et cononicum honorem exhibere, atque ea, quse ab imperatoribus et regibus ecclesiis collata et reddita sunt, inviolabiliter observare, abbatibus, comitibus et vasallis meis congruum honorem secundum consilium fidelium meorum praestare. Et haec omnia super haec sacrosancta evangelia tacta me veraciter observaturum juro.
Post haec archiepiscopus dicit adpopulum: Chceteli tomuto kniežeti a zprávci poddáni býti a jeho královstvie tvrditi, pevnú věru stanoviti a přikázáním jeho povolni býti vedle řeči apoštolské: Každá duše mocem vyšším poddána buď královi jakžto převýšenému. Tunc respondet populus: Rádi, rádi, rádi!
His expeditis eo se profonde inclinante archiepiscopus dicit excelsa voce in modům orationis, quod sequitur. Et quaecunque ipse dixerit, dieunt et alii episcopi voce submissa. Adjutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit coelum et terram. Domine exaudi orationem. Dominus vobiscum.
Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, creator omnium, imperator angelorum, rex regnantium, dominusque dominantium, qui Abraam fidelem famulum tuum de hostibus triumphare feristi, Moisi et Josue populo tuo praelatis multiplicem victoriam tribuisti, humilemque David puerum tuum regni fastigio sublimasti, et Salomonem sapientise pacisque ineffabili munere ditasti, respice qusesumus ad prseces humilitatis nostrse et super hunc famulum tuum Ferdinandum, quem supplici devotione in regem Boemise eligimus, bene + dictionum tuarum dona multiplicia, eumque dexterse tuse potentise (?) semper hic et ubique circumda, quatenus prsedicti Abrahse fldelitate firmatus, Moisi mansvetudine fretus, Josue fortitudine munitus, David humilitate exaltatus, Salomonis sapientia decoratus, tibi in omnibus placeat et per tramitem justitise in offenso gressu semper incedat, ecclesiamque tuam deinceps cuoi plebibus sibi annexis ita enutriat ac doceat, muniat et instruat, contraque visibiles et invisibiles hostes eidem potenter, regaliterque tuse virtutis regimine administret et ad verse fidei pacisque concordiam eorum animas te opitulante reformet, ut horum populorum debita subjectione fultus condigno honore glorificatus ad prsedecessorum suorum solium decenter tua miseratione conscendere mereatur, tuse quoque protectionis galea munitus et scuto insuperabili jugiter protectus, armisque coelestibus circumdatus optabilem de hostibus crucis Christi fideliter obtineat victoriam et triumphum feliciter capiat, terroremque Suae potentiŤ infidelibus inferat et pacem tibi militantibus lsetanter reperiat. Per Dominum nostrum, qui virtute sanctse crucis tartara destruxit regnaque diaboli superato ad coelos victor ascendit, in quo omnis potestas regumque consistit victoria. Qui est gloria humilium et vita salusque omnium populorum. Qui tecum vivit et regnai.
Deinde duo episcopi dicunt simul voce submissa hanc orationem
Oremus:
Te invocamus Domine sancte pater, omnipotens Deus, ut hunc famulum tuum Ferdinandum, quem tuse dispensationis divinse provideutia in primordio plasmatum usque ad hunc prsesentem diem juvenili flore lsetantem crescere concessisti, eum tuse pietatis dono ditatum plenum gratia et ventate de die in diem coram Deo et hominibus ad meliora semper proficere facias, ut summi regiminis solium gratia supernse largitatis gaudens suscipiat et misericordiae tuse muro ab hostium adversitate undique munitus, plebem sibi commissam cum pace propitiationis et virtute victorise feliciter regere mereatur. Per dominum nostrum.
Post haec rege corani altari in terram prostrato et archiepiscopo et episcopis super faldisterio cum mitris accumbentibiis incipiat archiepiscopus voce excelsa antiphonam hanc: Veni Sancte Spiritus. Quam alii episcopi et ministri circumstantes persequuntur usque ad finem. Ee finita archiepiscopus dicit versiculum: Emitte spiritum tuum.
Oratio.
Deus qui corda fidelium sancii Spiritus illustratione docuisti, da nobis in eodem spiritu recta sapere et de ejus consolatione gaudere. Per Christum Dominum nostrum.
Tunc immediate archiepiscopus incipit letaniam quam prosequitur usque ad finem. Cumque dixerunt: Ut obsequium servitntis nostra tibi rationabile facias; tunc archiepiscopus se erigens producto super illum signo crucis dicit: Ut hunc famulum tuum Ferdinandum electum in regem Boemise coronandum bene + dicere digneris. Secundo dicit: Ut hunc famulum tuum Ferdinandum electum in regem Boemise coronandum benedicere et consecrare digneris.
Quo dieto et choro responso reddit ad accubitum resumens et prosequens letaniam. Qua finita archiepiscopus surgens principe et episcopis prostratis manentibus annunciai: Pater noster. Et ne nos. V. Salvum fac servum tuum Domine, et benedic hsereditate ejus. V. Esto ei Domine turris fortitudinis. V. Nihil proficiat inimkus in eo. Et filius iniquitatis non apponat nocere ei. V. Domine exaudi orationem. Dominus vobiscum.
Oratio.
Pretende quaasumus domine huic famulo tuo Ferdinando dexteram coelestis auxilii, ut te de toto corde perquirat et quae digne postulát assequi mereatur.
Sequitur alia oratio:
Actiones nostras qusesumus domine aspirando prseveni et adjuvando prosequere et cuncta nostra operatio a te semper incipiat et per te csepta finiatur. Per Dominum nostrum. Itera principe ad hunc devote inclinato archiepiscopus dicat submissa voce.
Oremus:
Benedic Domine hunc regem nostrum, qui regna omnia moderaris a sseculo et tali eum bene f dictione clarifica, ut Davidica teneat benedictionis et sublimitatis sceptrum et glorificatus in ejus protinus inveniatur merito, da ei tuo spiramine cum mansvetudine ita regere populum, sicut Salomonem feristi regnum obtinere pacificum. Tibi semper cum timore sit subditus, tibique militet cum quiete, sit tuo clipeo protectus cum proceribus et ubique tua gratia victor existat, honorifica eum prse cunctis regibus gentium, ut felix populum dominetur et feliciter eum nationes revereantur, vivat inter gentium catervas magnanimus, sit in judiciis sequitatis sigularis, locupletet eum tua pradives dextera, frugiferum obtineat patriam et ejus liberis tribuas profutura, prsesta ei prolixitatem vitse per tempora, et in diebus ejus oriatur justitia, a te robustum teneat regiminis solium et cum jucunditate et lsetitia seterno glorietur in regno. Per Dominum nostrum.
Item alter episcopus locum Olomucensem tenens dicit hanc orationem.
Deus inenarrabilis auetor mundi et conditor generis Immani, gubernator imperii, confirmator regni, qui ex utero fidelis amici tui patriarchae nostri Abrahae prseelegisti reges sasculi profuturos, tum prsesentem regem hunc cum exercitu suo per intercessionem omnium Sanctorum uberi benedictione locupleta et in solium regni firma stabilitate custodi, visita eum sicut Moysen in rubo, Josue nave in proelio Gedeon in agro, Samuelem in tempio et illa benedictione syderea ac voce sapientiae tuae perfunde, quam David beatus in psalterio, Salomon filius ejus te remunerante percepii de coelo, sis ei contra acies inimicorum rumphea lorica, in adversis galea, in prosperis patientia, in protectione clipeus sempiternus. Et prsesta ut gentes illi teneant fidem, proceres sui habeant pacem, diligant charitatem, abstineant se a cupiditate, loquantur justitiam, custodiant veritatem. Et ita populus iste sub ejus imperio pullulet coalitus benedictione seternitatis, ut semper maneant tripudiantes in pace victores. Quod ipse prestare dignetur, qui etc.
Item episcopus Luthomysslensis dicat hanc orationem.
Oremus:
Deus qui populis tuis virtute consulis et amore dominaris, da huic famulo tuo Ferdinando sapientise spiritum cum regimine disciplina?, ut tibi toto corde devotus in regni culmine maneant (sic) semper idoneus tuoque munere ipsius temporibus securitas ecclesise dirigatur et in tranquillitate devotio Christiana permaneat, ut in bonis operibus perseverans ad seternum regnum te duce valeat pervenire. Per Dom. n.
Et interim dum orationes leguntur, duo abbates mitrati in capella seti. Wenceslai recipiant oleum sacrum, quod erit in calice magno repositum, qui calix totus coopertus erit cum panno stru.. et deferant ante altare sancti Viti tentorio super eos extenso, calicem vero de manibus eorum reve-renter cum osculo accipiens archiepiscopus ponat in altari et procedat ad unctiones. Et primo fundens oleum super caput ad modum crucis, dicat: Vngo te in regem Boemise de oleo sanctificato, in nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen.
Deinde dicit orationem.
Oremus:
Spiritus sancti gratia humilitatis nostrse officio in te copiosa descendat, ut sicut manibus nostris indignis oleo materiali delibutus pinguescis exterius, ita ejus invisibili ungmine delibutus impinguari merearis interius, ejusque spirituali unctione perfectissime semper imbutus et illicita declinare tota mente et spernere discas seu valeas et utilia animse tuse jugiter cogitare, optare atque operari queas auxiliante Domino nostro Jesu Christo. Qui vivit.
Deinde archiepiscopus incipit antiphonam
unxerunt Salomonem
et tam diu repetendo cantetur, donec unctio finiatur, et interim archiepiscopus ungat de oleo sancto pectus et scapulas et ambas compages ipsius dicens:
Ungo te in regem Boemise oleo sacrificato in nomine patris et filii et spiritus sancti. Pax tecum.
Deinde archiepiscopus dicit hanc orationem submisse audibili voce:
Deus, qui es justorum gloria et misericordia pecatorum, qui (per) filium tuum preciosissimo sanguine suo genus humanum redimere (voluisti), qui conteris bella et propugnator es in te sperantium, et sub cujus arbitrio omnium regnorum continetur potestas, te humiliter deprecamur, ut praesentem famulum tuum Ferdinandum in tua misericordia confidentem in prsesente sede regali bene + dicas, eique protinus adesse digneris, ut, qui tua expetit protectione defendi, omnibus sit hostibus fortior, fac eum domine beatum esse et victorem de inimicis suis, corona eum corona justitise et pietatis, ut ex toto corde, et tota mente in te credens tibi serviat, sanctam ecclesiam tuam defendat et sublimet, populumque a te sibi commissum juste regat. Nullus insidiantibus malis eum in injustitiam vertat. Accende Domine cor ejus ad amorem gratise tuae per hoc unctionis oleum, unde unxisti sacerdotes, reges et prophetas, quatenus justitiam diligens per tramitem Justitiar populum decens post peracta a te disposita in regali excellentia annorum curricula pervenire ad gaudia seterna mereatur. Per Christum dominum nostrum.
Item alia oratio.
Oremus:
Deus, Dei filius, Jesus Christus, dominus noster, qui a Patre oleo exultationis est uttctus prse participibus suis, ipse per praesentem sacrse unctionis infusionem spiritus paraelyti super caput tuum infundat bene f dictionem eandemque usque ad interiora cordis tui penetrare faciat, quatenus hoc visibili et tractabili domo invisibilia percipere, et temporali regno justis moderationibus executo seternaliter cum eo regnare merearis, qui solus sine peccato vivit et gloriatur cum Deo Patre et eodem Spirita sancto per omnia ssecula saeculorum. Amen.
Alia oratio.
Oremus:
Omnipotens sempiterne Deus, qui Azael super Syriam et Yeu super Israel per Helizeum, David quoque et Saulum per Samuelem prophetas in reges inungi fecisti, tribue quaesumus manibus nostris opem tuse bene f dictionis huic famulo tuo Ferdinando, quem hodie licet indigni in regem BoemiŤ sacro unguimine delinimus, dignam prestes delibutionis hujus efficaciam et virtutem, constitue Domine principátům super humerum ejus, ut sit fortis, justus, fidelis, providus et indefessus regni hujus et populi gubemator, infidelium repugnator, justitise cultor, meritorum et demeritorum remunerator, ecclesia tuse sanctse ac fidei christianse defensor ad decus et laudem tui nominis gloriosi. Per dominum n.
Et perfectis orationibus archiepiscopus benedicat vestimenta regis dicens hanc benedictionem.
Oremus:
Deus rex regum et dominus dominantium, per quem reges regnant et legum conditores jura decernunt dignare propitius bene f dicere hoc regale ornamentům, et presta, ut famulus tuus rex noster Ferdinandus, qui illud portaturus est ornamento bonorum morum et sanctarum actionum in conspectu tuo fulgeat et post temporalem vitam seternam gloriam, quse tempus non habet, sine fine possideat. Per Christum Dominum nostrum.
Quo facto schola inchoat et prosequitur missam. Tunc rex in sacristia vel sub papilione ad hoc parato induitur regalibus vestimentis. Induunt eum super vestes regales lineám amplam canusiam ad similitudinem albas, et insuper induitur dyalmatica. Paratus itaque rex et ornatus procedit cum suis prselatis et baronibus ad solium suum eminens et ornatum sibi in ecclesia prseparatum. Deinde graduali et alleluia et sequentia finitis rege coram altari reducto archiepiscopus inungat manus suas de oleo sancto dicendo: Ungantur manus istae oleo sancto, unde uncti sunt reges et prophetse, et sicut unxit Samuel, David, ut sis benedictus et constitutus rex in regno isto super populum istum, quem dominus Deus tuus dedit tibi ad regendum ac gubernandum, quod ipse praestare dignetur. Qui vivit.
Deinde episcopi abstergant manus ejus cum burcella seu bombace et interini archiepiscopus submissa audibilli tum voce dicat hanc orationem:
Oremus:
Aspice omnipotens Deus hunc gloriosum regem illis serenis obtuitibus et sicut benedixisti Abraham, Isaac et Jacob, sic illum largis benedictionibus spiritualis gratiae cum plenitudine omnipo tentile tuae irrigare atque profundere dignare, tribue ei Domine de rore cceli et de pinguedine terrse habundantiam frumenti, vini et olei, et omnium frugum opulentiam et ex largitate divini muneris longa per tempora, ut ilio regnante fiat sanitas corporum in patria et pax inviolata sit in regno et dignitas gloriosa regalis palatu maximo splendore quasi splendidissima fulgura, maximo profusa lumine videatur, tribue ei omnipotens Deus, ut sit fortissimus protector patrise et consolator ecclesiarum, atque sanctorum ccenobiorum maxima cum pietate regalis munificentiae, atque ut sit fortissimus regum, triumphator hostium ad opprimendas rebelles et barbaras vel paganas nationes, sitque suis inimìcis terribilis prse maxima fortitudine regalis potentiae, optimatibus quoque, ac prsecelsis, proceribusque ac fidelibus sui regni sit magnificus et amabilis et pius, ut ab omnibus timeatur et diligatur. Reges quoque de lymbis ejus per successiones temporum futurorum egrediantur, regnum hoc regere totum et post gloriosa tempora atque felicia prsesentis vite gaudia sempiterna in perpetua beatitudine habere mereatur. Quod ipse prsestare dignetur, qui vivit et regnat Deus.
Tunc dicat excelsa voce ad modum prsefationis: Per omnia ssecula sseculorum. Amen. Dominus vobiscum. Et cum sp. Sursum corda. Hab. ad. Do. Gratias agamus Domino. Ve redignum et justum est, sequum et salutare. Nos tibi semper et ubique gratias agere Domine sancte Pater omnipotens ^eterne Deus, electorum fortitudo et humilium celsitudo, qui in primordio per effusionem diluvii crimina castigasti et per columbam ramum oliva portantem pacem terris redditam demonstrasti. Iterumque Aaron famulum tuum per unctionem olei sacerdotem sanxisti et postea per hujus ungenti infusionem ad regendum populum Israeliticum sacerdotes ac reges et prophetas preferisti, vultumque ecclesise in oleo exhilarandum per prophetam famuli vocem David esse prsedixisti. Quassumus omnipotens Pater, ut per hujus creatura pinquedinem hunc servum tuum Ferdinandům sanctificare et tua benedictione digneris, eumque in similitudine columbse pacem simplicitatis populo subdito prastaré et exempla Aaron in Dei servitio diligenter imitari, regnique fastigia in consiliis, scientiis et sequitate judicii semper assequi vultumque hilaritatis per hanc olei unctionem tuamque benedictionem te adjuvante toti plebi paratům habere facias et qui es fons inaccessibilis lucis et origo perpetuse bonitatis regum consecratorum bonorum omnium attributor, dignitatumque largitor. Tuam ineffabilem gratiam votis omnibus exoramus ut famulum tuum Ferdinandům, quem regalis dignitatis fastigio voluisti sublimare et sapientiŤ cseterarumque virtutum ornamentis facias decorari. Et quia tui muneris est, quod regnat tuse sit pietatis, quod id feliciter agat, quatenus in fondamento spei, fidei charitatisque fundatus pectorum labe abstersus. De visibilibus et invisibilibus hostibus triumphator effectus subjecti populi augmento, prosperitate et securitate rehilaratus cum eis mutua dilectione connexus et transitorii regni gubernacula inculpabiliter teneat et ad aeterni regni infinita gaudia te miserante perveniat.
Hic mutet vocem declinius: Per dominum nostrum Jesum Christum filium tuum, qui tecum vivit et regnat per omnia ssecula sseculorum. Amen.
Deinde archiepiscopus benedicit ensem dicens:
Oremus:
Exaudi qusesumus Domine prseces nostras, ut hunc ensem, quo hic famulus tuus Ferdinandus se circumcingi desiderai Majestatis tuae dexteram benedicere + et sancti + ficare dignaris, quatenus defensio et protectio possit esse ecclesiarum, viduarum, orphanorum, omniumque Deo servientium et contra ssevitiam paganorum et formido. Per Christum d. n. Amen.
Demum dat ei archiepiscopus gladium evaginatum de altari sumptum et in traditione gladii curam totius regni tradere sibi intelligens et tradendo dicit hanc orationem:
Accipe gladium per manus episceporum licet indignas vice tum et auctoritate sanctorum apostolorum conservatas tibi regaliter impositum nostraeque benedictionis Officio in defensionesanctae Dei ecclesia divinitus ordinatum ad vindictam malefactorum, laudem vero bonorum, et esto memor, de quo psalmista prophetavit dicens: accingere gladio tuo super femur tuum potentissime, ut in hoc et per eundem vim sequitatis exerceas, molem iniquitatis potenter destruas et sancii Dei ecclesiam ejusque fideles propugnes atque proteges, nee minus sub fide falsosque Christiani nominis hostes execres ac destruas, viduas et pupillos clementer adjuves ac defendas, desolata restaures, restaurata conserves, ulciscaris injusta, confirmes bene disposita, quatenus hoc in agendo virtutum triumpho gloriosus, justitiseque cultor egregius cum mundí salvatore, cujus typum geris, sine fine merearis regnare. Qui cum patře et spirita sancto vivit et regnai Deus per omnia ssecula sseculorum. Amen.
Demum ense in vaginam deposito accingit eum archiepiscopus cum vagina dicens: Accingere gladio tuo super femur tuum potentissime et attende, quod Sancti non gladio sed per fidem vicerunt regna.
Hic accinctus ense archiepiscopus imponit illi pallium regale dicens:
Accipe pallium quatuor initiis formatum, per quod intelligas quatuor mundi partes divinai potestati esse subjectas, nec quemquam posse feliciter regnare in terris, nisi sibi potestas regnaudi fuerit collata de coelis.
Deinde benedicit annulum dicens:
Oremus:
Bene + die Domine et sancti + fica annulum istum et mitte super eum septiformem spiritum tuum, quo famulus tuus Ferdinandus eo fruens annulo fidei subaratus virtute altissimi sine peccato custodiatur et omnes benedictiones quas in scripturis divinis reperiuntur super eum copiose descendant. Per Christum D. n. Amen.
Et tunc dat ei archiepiscopus annulum dicens:
Accipe regise dignitatis annulum et per hunc in te catholicse fidei cognosce signaculum, quod ut ordinaris hodie caput et princeps regni ac populi, ita perseverabilis auetor ac stabilitor christianitatis et christianae fidei existas, ut felix in opera, locuples in fide cum rege regum gloriaris per eum, qui est honor et gloria in ssecula sseculonum. Amen.
Deinde accipit ensem princeps, unde accinctus fuerat et eum per altare Deo offerat, quem comes aliis superior, qui sit prsesens, redimet et redemptum ante um ferat.
Demum archiepiscopus dat ei sceptrum cum pomo dicens:
Accipe sceptrum regiae potestatis insignem virgam secundum rectam virgain virtutis, qua te ipsum bene regas, sanctam ecclesiam populumque videlicet Christianum tibi a Deo cominissum regia virtute ab improbis defendas, pravos corrigas, rectos pacifices et, ut viam rectam tenere possint, tuo juvamine dirigas, ut de temporali regno ad seternum regnum pervenias ipso adjuvante, cujus regnum et impérium sine fine permanet in ssecula sseculorum Amen.
Oratio.
Accipe virgam virtutis et aequitatis, qua intelligas mulcere pios et terrere reprobos, errantibus viam pandere, lapsis manum porrigere, disperdas superbos et releves humiles, et ut aperiat tibi ostium Jesus Christus dominus noster, qui de semet ipso ait: Ego sum ostium, per me si quis introierit, salvabitur. Et ipse est clavis David et sceptrum domus Israel, qui aperit et nemo claudit, claudit et nemo aperit. Sitque tibi duetor, qui educit vinctum de domo carceris sedentem in tenebris et umbra mortis, et in omnibus sequi merearis eum, de quo propheta David cecinit dicens: Sedes tua Deus in sseculum sgeculi. Virga sequitatis virga regni tui et imitando ipsum diligas justitiam et odio habeas iniquitatem, quod propterea unxit te Deus, Deus tuus oleo lsetitise ad exemplum illius, quem ante saecula unxerat oleo exultationis prae participibus suis Jesum Christum D. n.
Item oratio de eodem.
Oremus:
Omnium domine fons bonorum, cunctorumque institutor profectuum, tribue qusesumus famulo tuo Ferdinando adeptam bene regere dignitatem, sibi prsestitum honorem dignare, corroborare, honorifica eam prse cunctis regibus, uberique bene f dictione locupleta et in solio regni stabilitate firma consolida, visita eum in sobole, prolixitatem vitse ei tribue, et in diebus ejus pax semper oriatur et cum jucunditate et laetitia aeterno glorietur in regno. Per Chr. D. n. Amen.
Deinde archiepiscopus benedicit coronam dicens.
Oremus:
Deus tuorum corona fidelium, qui in capitibus eorum ponis coronam de lapide pretioso, benedic et sanctifica coronam istam quatenus sicut ipsa diversis pretiosisque lapidibus est adornata, sit famulus tuus gestator ipsius multiplici pretiosarum virtutum munere tua largiente gratia repleatur. Per Ch. dominum nostrum. Amen.
Hic aspergatur corona aqua benedicta et thurificetur et imponatur capiti regis per archiepiscopum dicentem.
Accipe coronam regni Bohemiae, quse licet ab indignis episcoporum manibus capiti tuo imponitur in nomine f Patris et f Filii et f Spiritus sancii, quamque sanctitatis gloriam et honorem et opus fortitudinis expresse signare intelligas et per hanc te participem ministerii nostri non ignores, ita ut sicut nos in interioribus pastores vectoresque animarum intelligimur, tu quoque in exterioribus verus Dei cultor strenuusque contra omnes adversitates ecclesia Christi defensor, regnique tibi a Deo collati et per officium nostrse benedictionis in vice apostolorum omniumque sanctorum tuo regimini commissi utilis executor regnatorque proficuus semper appareas, ut inter gloriosas athletas virtutum gemmis ornatus et premio sempiterna felicitatis coronatus cum redemptore ac salvatore nostro Jesu Christo, cujus nomen vicemque gestare crederis, sine fine glorieris, qui vivit et imperai Deus cum Deo patre in ssecula sseculorum. Amen.
Et post impositionem coronse archiepiscopus dicit hanc orationem.
Oremus:
Deus perpetuitatis dux virtutum, cunctorum hostium victor, bene + die hunc famulum tuum Ferdinandum tibi caput suum inclinantem et prolixa sanitate et prospera felicitate eum conserva, ut ubicunque auxilium tuum invocaverit, cito adsis et protegas ac defendas. Tribue ei, qusesumus domine divitias gratise tuse, compie in bonis desiderium eius, corona eum in misericordia tua, ut tibi Domino pia devotione jugiter famuletur per Dominum nostrum Jes. Chr. filium etc. Amen.
His expletis coronatus ducitur per episcopos honorifice ad solium archiepiscopo incipiente R. quod chorus prosequitur et stante ilio ante solium dicit archiepiscopus.
Desiderium etc.
Sta et retine a modo locum tibi delegátum per auctoritatem Dei omnipotentis et prsesentem traditionem nostrum omnium scilicet episcoporum ceterorumque Dei servitorum et quanto clerum sacris altaribus propinquiorem prospicis, tanto ei prsestantiorem in locis congruis honorem impendere memineris, quatenus mediator Dei et hominnm te mediatorem cleri et plebis.
In hoc loco sedere eum faciat archiepiscopus super solium.
In hoc regni solio confirmet et in regno aeterno secum regnare facias Jesus Christus Dominus noster, rex regum et dominus dominantním, qui cum Deo patre et spiritu sancto vivit et regnai, Deus per omnia saecula saeculorum. Amen.
Deinde metropolitanus dat ei osculum pacis et post haec incipit alta voce: Te Deum laudamus.
Quo finito legitur evangelium et missa prosequitur usque ad finem. Inter officium vero barones et magnates deducunt regem ad altare, coronam ejus coram eo deferentes. Rex autem debet offerre vínům, panem album et armillam argenteam plenám vino et aurum prout regise dignitati videbitur expedire. Et in eundo et redeundo gladius nudus deferatur coram rege. Item nota, quse post ablutionem vel infra ablutionem peractam per archiepiscopum vel post missam si placet, iterum magnates vel barones deducunt regem coram altari et ibi communicat corpus Domini de mann archiepiscopi missam celebrantis.