CZĘŚĆ VII.

Śląskie Zakłady Kredytowe.

Artykuł 54.

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej wyraża swą zgodę na to, iż obligacje wydane przez "Zakład Kredytowy Komunalny Kraju Śląskiego" (Kommunal-Kredit-Anstalt des Landes Schlesien) oraz przez "Austrjacko-Śląski Zakład Kredytowy Ziemski" (Österreichisch-Schlesische Bodenkreditanstalt), płatne są w koronach czeskosłowackich w stosunku jedna korona czeskosłowacka za jedną koronę austro-węgierską.

Obie umawiające się Strony są zgodne w tem, iż obsługę obligacyj, wymienionych w ustępie poprzednim, wykonywać będą "Śląski Zakład Kredytowy Komunalny" oraz "Śląski Ziemski Zakład Kredytowy" w Opawie, oraz że likwidacja wzajemnych stosunków prawnych nastąpi w myśl postanowień, zawartych w artykułach następnych.

Artykuł 55.

Wierzytelności Zakładu Kredytowego Komunalnego Kraju śląskiego do związków samorządowych na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej oraz wierzytelności Austrjacko-Śląskiego Zakładu Kredytowego Ziemskiego, ktore były lub są zabezpieczone hipoteką na nieruchomościach, znajdujących się na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej, przejmuje Rzeczpospolita Polska, względnie instytucja w tym celu przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej wyznaczona (zwane w dalszym ciągu stroną polską). Śląski Zakład Kredytowy Komunalny oraz śląski Zakład Kredytowy w Opawie (zwane w dalszym ciągu stroną czeskosłowacką) są zobowiązane w ciągu jednego miesiąca od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy wydać stronie polskiej kontrakty i zapisy dłużne oraz wypisy z ksiąg rachunkowych i wszelkie inne akta, odnoszące się do wierzytelności przejętych przez stronę polską.

Powyższe przejęcie wierzytelności zostanie na zarządzenie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej wpisane do ksiąg gruntowych i przepisane w zapisach dłużnych. Rzeczpospolita Polska względnie wyznaczona przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej instytucja wchodzi we wszystkie prawa z tytułu kontraktów pożyczek i będzie uprawniona do dochodzenia ich na zasadzie przepisów prawnych w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązujących.

Artykuł 56.

Rzeczpospolita Polska względnie instytucja wyznaczona przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej przejmuje z tytułu likwidacji wobec Strony czeskosłowackiej ciężar spłaty odpowiedniej części długu obligacyjnego Zakładów wymienionych w artykule 54 ustęp 1. według planów amortyzacyjnych tychże Zakładów w wysokości odpowiadającej przejętym przez stronę polską wierzytelnościom według ich stanu z dnia 1. Stycznia1925 r. Wypłaty będą dokonane w koronach czeskosłowackich w stosunku jedna korona czeskosłowacką za jedną koronę austro-węgierską. Celem ustalenia należnej sumy Strona czeskosłowacką przedstawi stronie polskiej potrzebne zestawienia wraz z planami amortyzacyjnemi oraz dopuści przedstawicieli strony polskiej do wglądu we wszystkie księgi, korespondencje, wykazy, konta, dokumenta i wszelkie inne akta.

Artykuł 57.

Dla ustalenia sumy, należnej każdorazowo przez stronę polską stosownie do artykułu 56, strona czeskosłowacką przedłoży stronie polskiej na trzy miesiące przed terminem każdej płatności potrzebne obliczenia, obejmujące procenta, raty amortyzacyjne oraz jedną trzecią część dodatku administracyjnego przypadającego na przejęte wierzytelności. Stronie polskiej przysługiwać będzie prawo weryfikacji tych obliczeń w sposób analogiczny do przewidzianego w artykule 56, oraz prawo wnoszenia poprawek, które winny być uzgodnione na miesiąc przed terminem płatności.

Przypadająca do wypłaty przez stronę polską suma, obliczona w myśL poprzedniego ustępu niniejszego artykułu, będzie wypłacona Stronie czeskosłowackiej na trzy dni przed terminem płatności salvo errore et ommissione, t. j. z zastrzeżeniem póĽniejszego wyrównania na wypadek ujawnionych, niedokładności w obliczeniu.

Wypłaty, przypadające na stronę polską według artykułu 56 za czas od 1. stycznia 1925 r., a zapadłe przed wejściem w życie niniejszej Umowy, będą wypłacone w sześć tygodni po przedłożeniu przez stronę czeskosłowacką Stronie polskiej obliczeń tych wypłat.

Strona polska będzie mogła powyższe wypłaty uskutecznić według swego wyboru bądĽ w gotówce, bądĽ płatnymi kuponami i odpowiedniemi obligacjami wymienionych Zakładów Kredytowych w ich nominalnej wartości, przyczem spłata obligacjami jest dopuszczalną, tylko dla spłaty rat amortyzacyjnych.

W taki sam sposób względnie w inny sposób, na który się obie strony zgodzą, będzie mogła Strona Polska w każdej chwili spłacić część lub całość dłużnego kapitału. Strona czeskosłowacką na życzenie Strony polskiej udzieli wszelkiej pomocy przy skupie papierów wartościowych, potrzebnych na cele wymienionych wypłat.

Artykuł 58.

Tytułem wyrówjiania procentów, rat amortyzacyjnych, procentów za zwłokę oraz dodatków administracyjnych za czas do 31. grudnia 1924 r. włącznie, przypadających na wierzytelności przejęte przez stronę polską, zapłaci strona polska stronie czeskosłowackiej sumę trzech miljonów koron czeskosłowackich w dziesięciu ratach półrocznych po trzysta tysięcy koron czeskosłowackich. Pierwsza rata płatna będzie 2. stycznia 1926 r.

Artykuł 59.

Rzeczpospolita Polska przejmuje gwarancję wypłat określonych w artykułach poprzednich. Natomiast Rzeczpospolita Polska względnie polska część Kraju śląskiego są zwolnione z wszelkich innych gwarancyj f zabezpieczeń, jakieby z tytułu wydanych przez Zakład Kredytowy Komunalny Kraju śląskiego i Austrjacko-Śląski Zakład Kredytowy Ziemski obligacyj i listów zastawnych mogły obciążać Stronę polską, a które obciążać będą jedynie czeskosłowacką część Kraju śląskiego, względnie Republikę Czeskosłowacką.

Rzeczpospolita Polska zrzeka się wszelkich praw do majątku Zakładów Kredytowych, wymienionych w artykule 54 niniejszej Umowy.

CZĘŚĆ VIII.

Sprawy finansowe.

Rozdział I.

Uregulowanie dawnych pretensyj i zobowiązań pieniężnych.

Artykuł 60.

Obowiązujące w Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia o waloryzacji pretensyj pieniężnych, a mianowicie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14. maja 1924 r. o przerachowanłu prywatno-prawnych zobowiązań, w brzmieniu ustałonem rozporządzeniem Ministra Skarbu w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości z dnia 25. marca 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 30 pozycja 213), ponadto rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27. grudnia 1924 r. o przerachowaniu zobowiązań związków samorządowych (Dz. U. R. P. Nr. 115 pozycja 1026), z dnia 28. grudnia 1924 r. o przerachowaniu gwarantowanych przez Państwo obligacyj i akcyj kolei prywatnych (Dz. U. R. P. Nr. 115, pozycja 1027), z dnia 27. grudnia 3924 r. o przerachowaniu zobowiązań Skarbu Państwa austrjackiego i węgierskiego tudzież terytorjum Republiki Czeskosłowackiej już w dniu 28. paĽdziernika 1918 r. względnie które po tym terminie powstały na terytorjum Republiki Czeskosłowackiej, względnie których siedziba została przeniesioną na terytorjum Republiki Czeskosłowackiej w wykonaniu art. 270 Traktatu Pokoju w St.-Germain lub art. 253 Traktatu Pokoju w Trianon.

Jeśli natomiast przeniesienie siedziby osoby prawnej na terytorjum Republiki Czeskosłowackiej nie podpada pod postanowienia pomienionych artykułów Traktatów Pokoju, pretensje pieniężne tych osób prawnych, powstałe przed przeniesieniem siedziby, będą traktowane w ten sposób, w jaki by były traktowane, gdyby przeniesienie siedziby nie było nastąpiło.

Pretensje pieniężne, któreby przy nostryfikacji dokonanej przez rozdział przedsiębiorstwa zostały przydzielone przedsiębiorstwu w Republice Czeskosłowackiej, nie podpadają również pod postanowienia niniejszej Umowy, lecz będą traktowane podobnie, jak pretensje pieniężne, określone w ustępie poprzednim.

Artykuł 61.

Przy spłacie wierzytelności hipotecznych, przy konwersji i spłacie obligacyj kolei Albrechta, kolei Karola Ludwika, kolei węgiersko-galicyjskiej, kolei północnej imienia Ferdynanda i kolei Lwów-Czerniowce, o ile obciążają one Państwo Polskie z mocy umów międzynarodowych, dalej przy konwersji i spłacie oblilgacyj pożyczek zaciągniętych przez były kraj Galicję, oraz przy konwersji i spłacie obligacyj pożyczek zaciągnięnalnych i listów zastawnych Banku Krajowego we Lwowie, obywatele Republiki Czeskosłowackiej będą traktowani w pełnej rozciągłości narożni z obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej.

Postanowienia ustępów 2-4 artykułu 60 mają swe analogiczne zastosowanie.

Artykuł 62.

Obowiązujące w Republice Czeskosłowackiej postanowienia ustawy z dnia 10. kwietnia 1919 r. (čis. 187 Sb. z. a n.), regulującej obieg i zarząd środków pieniężnych w Państwie Czeskosłowackim, jak również i inne obecne i przyszłe Ustawy i rozporządzenia, odnoszące się do spłaty wierzytelności pieniężnych, będą stosowane do obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w całej rozciągłości bez względu na miejsce ich zamieszkania, a to tak, iż obywatele Reczypospolitej Polskiej będą traktowani narowili z obywatelami Republiki Czeskosłowackiej, mającymi rzeczywiste miejsce zamieszkania na terytorjum Republiki Czeskosłowackiej w dniu 26. lutego 1919 r. lub póĽniej. Zakaz płacenia w koronach czeskosłowackich, zawarty w rozporządzeniu z dnia 1. kwietnia 1919 r. (cis. 167 Sb. z. a n.), traci swą ważność w odniesieniu do obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.

Postanowienia ustępu poprzedniego stosują się taksamo do wierzytelności osób prawnych, których siedziba znajdowała się na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej dnia 26. lutego 1919 r., jak i tych, które po tym terminie powstały na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej, względnie których siedziba została przeniesiona na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej w wykonaniu artykułu 270 Traktatu Pokoju w St.-Germain oraz podobnych postanowień innych traktatów pokojowych, jak i konwencji w sprawie Górnego śląska, zawartej w Genewie dnia 15. maja 1922 r.

Postanowienia ustępów 3/1 4. artykułu 60 mają swe analogiczne zastosowanie.

Artykuł 63.

Postanowienia artykułów poprzednich nie odnoszą się do tych wierzytelności obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, zamieszkałych na terytorjum Republiki Austrjackiej, których sposób spłaty został uregulowany umową, zawartą przez Republikę Czeskosłowacką z Republiką Austrjacką dnia 18. czerwca 1924 r. Stosownie cytowanej Umowy nie będzie jednak miało miejsca do wierzytelności tych obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, którzy obok domicylu na terytorjum Republiki Austrjackiej posiadają drugi domicyl poza tem terytorjum.

Artykuł 64.

Pretensje pieniężne zabezpieczone na nieruchomości, będą regulowane przepisami tego Państwa, na którego terytorjum znajduje się dana nieruchomość, o ile wierzycielem jest obywatel tego samego Państwa.

Artykuł 65.

Postanowienia niniejszego rozdziału nie odnoszą się do zobowiązań, które zostały uregulowane bez zastrzeżeń wzajemnym porozumieniem się stron interesowanych.

O ile chodzi o wierzytelności obywateli Republiki Czeskosłowackiej, stosuje się w Rzeczypospolitej Polskiej odnośnie do złożenia do depozytu sądowego polskie przepisy prawne, powołane w artykule 60. niniejszej Umowy. O ile chodzi o wierzytelności obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, złożenie do depozytu sadowego w Republice Czeskosłowackiej ma ważność tylko w razie, jeśli było prawnie uzasadnione i było dokonane w koronach czeskosłowackich w wysokości, odpowiadającej przepisom Ustaw, powołanych w artykule 62. niniejszej Umowy.

Artykuł 66.

Postanowienia niniejszej Umowy nie dotyczą wierzytelności, które zostały cedowane po dniu 1. stycznia 1925 r. na rzecz obywateli Rzeczypospolitej Polskiej lub Republiki Czeskosłowackiej przez obywateli innych państw.

Wierzytelności z umów o prywatnem ubezpieczeniu będą uregulowane osobną Umową.

Artykuł 67.

Rejestracja polskich papierów wartościowych, należących do obywateli Republiki Czeskosłowackiej, przewidziana w artykule 43. ustęp 4. rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14. maja 1924 r. w brzmieniu nadanem mu rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27. grudnia 1924 r., będzie przeprowadzona za pośrednictwem urzędów czeskosłowackich.

Republika Czeskosłowacka zobowiązuje się użyć wszelkich ostrożności, by przez rejestrację objęte były jedynie papiery należące do obywateli Republiki Czeskosłowackiej. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej uzna wykazy rejestracyjne, przedłożone mu przez Rząd Republiki Czeskosłowackiej, za dostateczne i nie będzie wymagał żadnych dalszych dowodów co do obywatelstwa właścicieli.

Artykuł 68.

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzi rejestrację czeskosłowackich papierów wartościowych, znajdujących się na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej, o ile papiery te nie podlegały konskrypcji i oznaczeniu w Republice Czeskosłowackiej, ponieważ ani w dniu 12. marca 1919 r. nie znajdowały się na obszarze Republiki Czeskosłowackiej, ani ich właściciel na tym obszarze w tym dniu nie miał miejsca zamieszkania, ani nie przebywał w Republice Czeskosłowackiej dłużej niż jeden rok, oraz o ile papiery te po dniu wyżej podanym nie przeszły na obszar Republiki Czeskosłowackiej.

 

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązuje się użyć wszelkich ostrożności, by przez rejestrację objęte były jedynie te czeskosłowackie papiery wartościowe, co do których zostały spełnione warunki, wymienione w ustępie poprzednim.

Rząd republiki Czeskosłowackiej uzna wykazy rejestracyjne przedłożone mu przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, za dostateczne i zarządzi opatrzenie czeskosłowackim znakiem konskrypcyjnym papierów wartościowych, tymi wykazami objętych. Papiery te będą tak samo traktowane, jak papiery, które były swego czasu konskrybowane i oznaczone w Republice Czeskosłowackiej.

Za oznaczenie urzędy czeskosłowackie pobierać będą opłatę w wysokości pół procent wartości nominalnej papierów.

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że oznaczenie czeskosłowacką pieczęcią konskrypcyjna jest jedynie znakiem ewidencyjnym, który nie może być przeszkodą przy wypłacie papierów i handlu nimi.

Rozdział II.

Wydanie depozytów.

Artykuł 69.

Depozyty znajdujące się w dniu wejścia w życie Umowy na terytorjum państwowem Republiki Czeskosłowackiej względnie Rzeczypospolitej Polskiej w przechowaniu kas państwowych i sierocych, jakichkolwiek urzędów, notarjuszy publicznych (rejentów), adwokatów, zakładów kredytowych i innych osób fizycznych lub prawnych, które zarządzają cudzem mieniem, zostaną wydane w całości, po potrąceniu wydatków na nich ciążących, właścicielowi, jeżeli ten nie ma miejsca zamieszkania na terytorjum Państwa, w którem depozyt się znajduje, i jest obywatelem Państwa drugiego, a zażąda zwolnienia depozytu w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie niniejszej Umowy. Postanowienie to dotyczy tak depozytów otwartych jak i zamkniętych i schowkowych, o ile one obejmują papiery wartościowe i inne dokumenty (łącznie z książeczkami wkładkowymi, książeczkami albo arkuszami udziałowymi, lub polisami), obce waluty, szlachetne kruszcze w formie monet i innej (przerobione i nieprzerobione), perły i drogie kamienie.

Postanowienia powyższe odnoszą się również do depozytów będących własnością osób prawnych, co do których decyduje ich siedziba.

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej względnie Republiki Czeskosłowackiej nie jest jednak obowiązany do zwolnienia depozytów takich podmiotów, które w przyszłości mają otrzymać charakter polskich względnie czeskosłowackich podmiotów na zasadzie Traktatów Pokojowych lub innych umów, które by miedzy obu Państwami zostały zawarte.

Gdyby zwolnione wartości nie znajdowały się w faktycznym przechowaniu depozytarjuszy, lecz tylko w ich przechowaniu prawnem, a wartości same były złożone poza terytorjum Państwa zwalniającego, Rząd powinien zezwolić, lub o ile chodzi o przechowanie przez Państwo, zarządzić, aby potrzebne dokumenty dyspozycyjne zostały sporządzone względnie wydane.

Wartości, które zwalnia się na podstawie niniejszego artykułu, nie można obciążyć ani daniną majątkową, ani innym podatkiem, któryby zwolnienie utrudnił lub uniemożliwił. Również inne zarządzenia państwowe, które by miały podobny skutek, są wykluczone Wszelkie sprzeciwiające się powyższemu zarządzenia zabezpieczające i inne zostaną uchylone.

Przeszkodą dla wydania depozytów mogą być zobowiązania z tytułu podatków i innych opłat publicznych tylko wówczas, jeżeli zobowiązania te istniały już w czasie wniesienia prośby o zwolnienie; zobowiązania takie winny być wyrównane przed wydaniem depozytu.

Podanie o zezwolenie na wywóz wartości, wymienionych w ustępie 1., o ile znajdują się one w przechowaniu osób w ustępie tym niewymienionych, będą traktowane w analogiczny sposób z tą zmianą, że nie są one ograniczone żadnym terminem.

O ile chodzi o papiery wartościowe, przeznaczone na kaucje lub t. p., względnie z innych powodów winkulowane, Rządy uproszczą i przyśpieszą w miarę możności postępowanie przygotowawcze potrzebne do zwolnienia (dewinkulacji i t. d.) i wydania odnośnych papierów wartościowych.

Artykuł 70.

O ile depozyty złożone na terytorjum państwo wem jednej z umawiających się Stron na imię zakładu kredytowego lub osoby trudniącej się w sposób zarobkowy czynnościami bankowemi, kasy państwowej lub sierocej, jakiegokolwiek urzędu notarjusza publicznego lub adwokata, znajdujących się na obszarze drugiego państwa, obejmują tak wartości, które są własnością zakładu kredytowego lub bąnkiera, kasy państwowej lub sierocej, jakiegokolwiek urzędu, notarjusza publicznego lub adwokata, jak również i wartości, które są własnością takich komitentów wymienionych osób, względem których zachodzą warunki wymienione w artykule poprzednim, zwolnienie danego depozytu nastąpi według konsygnacji sporządzonej przez deponenta, na której władza skarbowa pierwszej instancji Państwa, na którego obszarze deponent mieszka lub ma siedzibę, potwierdzi wyraĽnie, że wymagane warunki zachodzą.

Zwolnienie pozostałej części depozytów złożonych na imię zakładów kredytowych, bankierów, kas państwowych lub sierocych, urzędów, notarjuszy publicznych lub adwokatów, zastrzega się specjalnemu zarządzeniu właściwej władzy tego Państwa, na którego obszarze depozyt się znajduje.

Zwolnienie depozytów nieobjętych ustępem l nastąpi na żądanie Strony, które wraz z dowodem, że zachodzą warunki wymagane do zwolnienia, wnieść należy bądĽ do władzy skarbowej pierwszej instancji tego Państwa, do którego się wartości przywozi, w którym to wypadku władza ta potwierdzi, że zachodzą. warunki, wymagane artykułem poprzednim i prześle żądanie władzy skarbowej pierwszej instancji drugiego Państwa, bądĽ bezpośrednio do władzy skarbowej pierwszej instancji drugiego Państwa, właściwej wedle siedziby depozytarjusza lub wedle miejsca pobytu właściciela depozytu.

Artykuł 71.

Oba Rządy zarządzą, by znajdujące się na ich terytorjum Zakłady Kredytowe, bankierzy, kasy państwowe i sieroce, jakiekolwiek urzędy, notarjusze publiczni i adwokaci jeśli depozyty u nich złożone a należące do obywateli drugiego Państwa, nie zostały zwolnione na zasadzie niniejszej Umowy z powodu braku podania, w drodze swej własnej władzy skarbowej podawali do wiadomości władzy skarbowej drugiego Państwa dane, potrzebne do osądzenia sprawy, o ile im są znane.

Artykuł 72.

Wartości zwolnione w myśl artykułów poprzednich, o ile chodzi o ich wywóz oraz płatność kuponów i sum kapitałowych, nie będą podlegały w Państwie zwalniającem innym ograniczeniom, niż te, którym podlegają wartości należące do własnych obywateli.

 

CZĘŚĆ IX.

Postępowanie w sprawach soornych.

Artykuł 73.

Do usuwania nieporozumień i rozsądzania sporów, mogących powstać na tle niniejszej Umowy, o ile nie chodzi o sporne kwestje, wypływające z części Vtej niniejszej Umowy, oraz do interpretowania postanowień Umowy co do wszystkich jej części ustanawia się:

1. Komisję Mieszaną.

2. Sąd Rozjemczy.

Artykuł 74.

Komisja Mieszana składa się z sześciu członków; trzech mianuje Rząd Polski, a trzech Rząd Czeskosłowacki.

Delegacja Polska urzęduje w Warszawie, Delegacja Czeskosłowacka w Pradze.

Artykuł 75.

Komisja bierze pod obrady te tylko sprawy, które jej będą przekazane przez jedną z Delegacyj.

Delegacje porozumiewają się ze sobą na piśmie.

W razie, jeżeli tą drogą nie dojdzie się do porozumienia, Delegacje zgromadzają, się na posiedzenie wspólne, przyczem przewodnictwo sprawuje naprzemian przewodniczący Delegacji Czeskosłowackiej i Polskiej.

Posiedzenia będą się odbywały naprzemian w Warszawie i Pradze. Pierwsze posiedzenie wspólne odbędzie się w Warszawie.

Artykuł 76.

W razie, jeżeli Komisja Mieszana nie rozstrzygnie danego sporu, winna przekazać go Sądowi Rozjemczemu.

Artykuł 77.

Sąd Rozjemczy składa się dwóch członków, mianowanych przez Rząd Polski, z dwóch, mianowanych przez Rząd Czeskosłowacki oraz z przewodniczącego, wybranego przez tych czterech członków.

W razie niemożności dojścia w tym względzie do porozumienia, przewodniczącego zamianuje Prezes Instytutu Prawa Międzynarodowego (Institut de droit international) w Brukseli.

Artykuł 78.

Skład Sądu Rozjemczego jest stały.

Sąd obraduje naprzemian w Pradze i w Warszawie, zmieniając co pół roku swoją siedzibę.

Pierwsza sesja odbędzie się w Pradze.

Artykuł 79.

Oba Państwa zobowiązują się udzielać "Komisji Mieszanej i Sądowi Rozjemczemu wszelkiej możliwej pomocy i poparcia przy wykonywaniu ich czynności; sądy i urzędy administracyjne winny pod każdym względem okazywać im współdziałanie, zwłaszcza w zakresie zbierania dowodów i materjałów pomocniczych.

Artykuł 80.

Procedurę i regulamin wewnętrzny ustala dla siebie sam Sąd Rozjemczy.

Decyzje zapadają większością głosów, przyczem przewodniczący oddaje swój głos na końcu. W razie równości głosów decyduje głos przewodniczącego.

Artykuł 81.

Każdy Rząd pokrywa koszta wynagrodzenia swoich członków Komisji i Sądu, oraz połowę innych kosztów.

CZĘŚĆ X.

Postanowienia końcowe.

Artykuł 82.

Umawiające się Strony zgodne są co do tego, że ani w jednem ani w drugiem Państwie nie mogą być wydane ustawy lub rozporządzenia, które by się sprzeciwiały obowiązującym częściom niniejszej Umowy.

Artykuł 83.

Umowa niniejsza będzie ratyfikowana i dokumenty ratyfikacyjne będą, o ile można jak najprędzej, wymienione w Pradze.

Wejdzie ona w życie, o ile nic innego nie postanowiono w Umowie co do poszczególnych przepisów, piętnastego dnia po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych.

Sporządzono w dwóch oryginałach, każdy w języku czeskosłowackim i polskim; oba teksty są autentyczne.

Na dowód czego wyżej wymienieni Pełnomocnicy podpisali niniejszą Umowę i przyłożyli na niej swe pieczęcie.

Działo się w Warszawie, dnia 23. kwietnia 1925 r.

W imieniu Republiki Czeskosłowackiej:

Antonin Hofoza m. p.
L. S.

Dr. Bohumil Vlasak m. p.
L. S.

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej:

Dr. Zygmunt Lasocki m. p.
L. S.

Stanisław Kutrzeba m. p.
L. S.

PROTOKÓŁ KOŃCOWY.

Przy podpisaniu niniejszej umowy Pełnomocnicy obu umawiających się Stron złożyli zgodnie takie oświadczenia:

Do części V.

Obie umawiające się Strony zgadzają się na to, iż w celu przygotowania podstawy do ugody i likwidacji prawnych stosunków Kasy Oszczędności miasta Cieszyna i kas oszczędności w Jabłonkowie i we Frysztacie zostanie w ciągu trzech miesięcy od podpisania niniejszej Umowy ustalony stan aktywów i pasywów tych kas oszczędności z uwzględnieniem tego, na terytorjum którego z Państw znajdują się te aktywa i pasywa. Ustalenie to powierza się Komisji Mieszanej czeskosłowacko-polskiej, składającej się z jednego delegata z każdej Strony, którzy będą mieli możność przybrać sobie ekspertów. Rezultat badań przedłoży Komisja Rządom obu Państw, które jaknajprędzej przystąpią do zawarcia wymienionej ugody.

 Wymieniona Komisja zejdzie się najdalej w ciągu jednego miesiąca po podpisaniu tej Umowy w Cieszynie w Polsce.

Do części VIII.

Obie umawiające się Strony są zgodne co do tego:

1. Iż jako osoby prawne według artykułu 60, 61, 62 i 69 niniejszej Umowy są rozumiane także spółki handlowe, stowarzyszenia z ograniczoną poręką oraz stowarzyszenia zarobkowe i gospodarcze;

2. Iż postanowienie artykułu 63. o podwójnym domicylu będzie wykładane liberalnie.

3. Iż w najbliższym czasie wejdą w porozumienie co do sposobu, w jaki by uregulować wspólną obsługę obligacyj kolei północnej imienia Ferdynanda oraz kolei węgiersko-galicyjskiej, o ile one obciążają oba Państwa w myśl umów międzynarodowych.

Protokół końcowy stanowi część składową niniejszej Umowy.

W imieniu Republiki Czeskosłowackiej:

Antonin Hobza m. p.
L. S.

Dr. Bohumil Vlasak m. p.
L. S.

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej:

Dr. Zygmunt Lasocki m. p.
L. S.

Stanisław Kutrzeba m. p.
L. S.