Národní shromáždění československé / Poslanecká sněmovna1925 – 1929

Republika Czeskoslowacka i Rzeczpospolita Polska pragnąc

załatwić wszelkie zasadnicze a sporne dotąd sprawy,

uregulować różne prawne stosunki, wynikłe z powodu podziału Śląska Cieszyńskiego, Orwy i Spisza, dokonanego decyzją. Konferencji Ambasadorów z dnia 28. lipca 1920 r. oraz przyczynić się do przyjaznegowspo-łżycia obu Narodów,

zdecydowały zawrzeć niniejszą Umowę i mianowaly w tym celu swymi Pełnomocnikami:

którzy po wymianie swoich pelnomocnictw, uznanych za dobra i w należytej formie sporządzone, zgodzili się na następujące postanowienia.

Sprawy obywatelstwa na obszarze śląska Cieszyńskiego, Or awy i Spisza uregulowane zostaly uchwalą Delegacji czeskoslowacko. polskiejdla śląska Cieszyńskiego, Orawy Spisza w Opawie z dnia 16. czerwca. 1922 r na zasadzie decyzji Ionferencji Ambasado. rów z dnia 28. lipca 1920 r. w sposób następujący:

1. Nabycie obywatelstwa ipso iure. Obywatelstwo państwowe ipso iure naby wają osoby, ktore na b. obszarze plebiscyta wym, obecnie wchodzcym w sklad Czechoslo wacji lub Polski posiadają prawo swojszczyzn od dnia 1. stycznia 1914 r. lub mają tam za mieszkanie od dnia 1. styczna 1908 r. Praw obywatelstwa Państwowego przysluguje oso bom takim w tem Państwie, w którem leż, obecnie ich gmina, swojszczyzny, względni domicylu.

Osoby wspomniane, opierające prawo oby watelstwa na domicylu, nie potrzebują stara się o nadanie swojszczyzny.

Osoby, majce prawo swojszczyzny w gmi nach, których obszar jest przedzielony granit obu Państw, stają się obywatelami tego Państwa, którernu przypadla część gminy, w której zamieszkiwały w dniu 28. lipca 1920 r. Jeżeliby zaś osoby takie w gminie rozdzielone we wspomnianym dniu nie mieszkaly, nabęd obywatelstwo tego Państwa, któremu przypadla część, odnośnejgminy, w której osob te mieszkaly ostatnio przed wyprowadzeniet się z danej gminy.

Dla wykazania swojszczyzny lub domicyl będą oprócz wyciągu z ksiąg meldunkowyc lub przynależności gminnejdopuszczone taky inne dowody, n. p. ze świadków.

W razie żbiegu swojszczyzny i domicyl jako tytulów nabycia obywatelstwa ipso ur należy w pierwszym rzędzie uwzględnić swo szczyznę jako tytuł nabycia obywatelstwa.

2. Nabyde obywatelstwa za zgodą Rządu.

Osoby, które na terytorjum b. śląska Cieszyńskiego, Spisza lub Orawy uzyskały - 11. stycznia 1914 r. prawo swójszczyzny lub po 1. stycznia 1908 r. obraly tam miejsce stałego zamieszkania, nabędą odpowiednio obywatelstwo polskie lub czeskosłowackie pod warunkiem uprzedniej zgady ze strony Rządu Czeskosłowackiego lub Polskiégo.

O nadanie obywatelstwa czeskosłowackiego, względnie polskiego mogą się również starać osoby, które, mogąc w zasadzie nabyć ipso iure obywatelstwo danego Państwa z tytułu domicylu w czasie przed 1. stycznia 1908 r., Cylko dlatego go nie nabyły, ponieważ w myśl zasady, wyrażonejw punkcie 1. ustęp 5. nabyły obywatelstwo w drugiem Państwie z mocy pierwszeństwa swojszczyzny jako tytułu nabycia.

O ile osoby takie nie zgłosiły dotąd prośby o nadanie obywatelstwa, mogą ją, jeszcze zglosić w ciągu trnech miesięcy od dnia wejścia w życie niniej szejuchwały.

W razie niedołczenia do takiej prośby przyrzeczenia nadania svojszczyzny, o ile to przyrzeczenie jest potrzebne, winny władze, zarząr dzając uzupełnienie tych podań, zaznaczyć w tym celu wystarczający termin, który w wypadkach zasługujących na uwzględnienie może być nawet jeszcze przedłużony. Podania w tym terminie po uzupełnieniu ponownie wniesione, będą, tak traktowane, jakby były wniesione w należytym cźasie.

Władze polityczne piérwszejinstancji winnv pouczenie dla miejscowej ludności o możnóści wnoszenia takich podań ogłosić w spośób odpawiedni.

Podania o obywatelstwie tak na zasadzie swojszczyzny jak i domicylu, nabytego przed 28. październiką, 1918 r., będą załatwione pomyślnie z wyjątkiem.

a) o ile dotyczą, osób, które dopuściły się zbrodni lub czynu karygodnego z chęci zysku,

b) o ile nadanie im obywatelstwa pociągnęłoby za sobą bezpośrednie ciężary dla skarbu państwa lub funduszów publicznych, pod cżem nie naléżý jednak rozumieć świadczeń, n. p. zasiłków z kasy chorych, brackich i t. p.,

c) o ile dotyczą osób, opierających próśbę na domicylu, które nie mieszkały w jednejgminie bez przerwy od 28. października 1918 r. do 28. lipca, 1920 r. lub wreszcie,

d) o ile nadanie obywatelstwa prżedstawiało się jako niedopuszczalné z..innych ważnych powodów państwowych, przyczęm jednok okóliczności natury narodowo-pólitycznejnie mogą nigdy stąnowié przyczyny odmówienia obywatelstwa, chyba, że mają charakter przeciwrpaństwowy. Czyny z okresu od chwili przewrotu aż do ukończenia akeji plebiscytowejniti wchodzą, tu w rachubę.

W razie odmowy będzie jednocześnie drogą slużbową przedlożone Ministerstvu Sprav Wewnętrznych sprovozdanie o przyczynach odmowy. Na życzenie Poselstwa drugiego Państwa, wlaściwe Ministerstvo Sprav Zagranicznych zakomunikúje mu przyczyny osta tecznejodmowy.

W razie odmowy obyvatelstva ze stropy jednego Rzdu osoba ubiegająca się o obywatelstwo będzie mula pravo w ciągu trzech miesięcy ad daty otrzymania. odmowy na piśmie zwrócić się z takąż prośbą do drugiego Rządu. W razie zaś ponownejodmowy przyslugiwać będzie jejtakie obyvatelstvo, jakie na ten wypadek przewidują postanowienia traktatów pokojowych.

Osoba, ubiegająca się o obyvatelstvo rla, zasadzie swojszczyzny, niti będzie aż do zaratwienia jejpadania w drugiem Państwie traktowana za cudzoziemca. i niti potrzebuje się, starać o ponowne przyrzeczenie swojszczyzny, chyba, że nabywa svojszczyznę po 28. października 1918 r.

Wniesiane już polonia o nadané obywatelstwa maj być załatwione w ciągu miesica, od dnia wejścia w życie ninejszego rozporzą dzenia.

3. Opcja.

Zalatwienie oświadczeń opcyjnych vinno nastąpić w ciągu jednego miesiąca od wejścią w życie niniejszego rozporządzenia.

W razie forrrialnych braków oświadczeń opcyjpych vinny władze, zarządząjąc uzupelnienie tych aświadezeń, wyznaczpć w tym celu wystarczający termin, a oświadezenie w tym terminie po uzupełnieniu ponownie wniesione tak traktować, jakby były wniesione w poleżytym czasie.

Oświadezenia opcyjne, zlożone w Konsulacie volné są od oplaty. W imieniu żony dokonuje opoji mąż, w imieniu dzieci do lat 18 rodzice, względnie opiekunowie.

Obiti Strony zgodnie oświadezają, że treść pastanowień artykułu 1. o obywatelstwie zvstała ogłoszona w Republice Czeskosłowackiej przez zarządzenie Ministerstwa Sprav Wewnętrznych z dnia 8. listopada 1922 r. L. 83461, a w Rzeczypospolitej Polskiej przez rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 20. grudnia 1922 r., D. U. R. PNr. 10 ex 1923 poz. 68.

Rzeczpospolita Polska udzela z dniem, w którym Umowa stanie się prawomoną, a Republika Czeskoslowacka udzieli w ten sam dzień ulaskawienia osobom, które

a) w czasie od 28. października 1918 r. do 10. sierpnia 1920 r. dopuściły się czynów śriganych z urzędu przez sądy karne, jeżeli czyny te byly w związku z agitacją polityczną, prówadzoną w sprawie przynależności śląska Ceszyńskiego, Orawy i Spisza, alba

b) mając na bylym obszarze plebiscytowym zwyczajne miejsce zamieszkania lub staly pobyt albu mając tam aż do dnia zawarcia tej Umowy przynależność gminn " dopuścily. się dezercji przed 31. grudnia 1921 r. albu i potém aż do dnia podpisania Umowy w.inny sposób uchytily się od spelnienia slużby wojskowej, o ile zbiegly z terytorjum jednejunawiającejsię Struny na terytorjum drugiPjlub już tam przebywaly.

Amnestja, postanowiona w Artykułe 3, polega na tem, że się

a) darowuje kary glówne i poboczne już nałożone a dotychczas niewykonane, jakóteż i wszelkie skutki skazania,

b) znosi skazanie tudzież karę wykreśla z rejestru karnego,

c) zastanawia już rozpoczęte dotąd niezakończone postępowanie karne, nowego postępowania się nie wszczyna.

O ile czyny karygodne wymienion w Artykułe 3. zbiegają się z innymi czynami kąrygodnymi, ulaskawienie rozciąga się tylko na pierwsze czyny karygodne i nie będzie mieč wplywu na pastępflwanie karne oraz wykona nie kar nalożonych na drugie.

1. Przedmioty, które zostaly skonfiskowąm w toku postępowania karnego, dotychczas pro womocnie nieukończonega, a również kaucje i podobne zabezpieczenia, złożone Gelem uniknięcia więzienia, zastaną zwrócone, a to wtedy, gdy zostaly umane zą przepadle z powodu, że osoba, która zkożyła kaucję, nie spelnila nalożonych na nią, zobowizazi.

2. Nie zostaną jednak zwrócone przedmioty, które zostaly skonfiskowane w celach innego postępowania karnego albo te, co do których jest uzasadnione podejrzenie, iż zostaly nabyto i są posiadane bezprawnie, jakoteż i broń oraz materjaly wybuchowe.

Osobom, którym będzie udzielone ułaskawienie wedlug poprzednich przepisów, wolno powrócić do ich dawnego miejsca zamieszkania i nie będą ono podlegać tam żadnym ograniczeniam z powodu dopuszczenia się wyżejwymienionych czynów karygodnych.

1. O ile stępowanie karne nie zostało prawornocnie ukończone, organy publicznego cskarżenia i sady uwzględnią, udzieloną amnestję, jako przyczynę znoszącą karygodność czynu z urzędu, a więc i wówczas, kiedy obwinióny tego się nie domaga.

2. O ile jednak byla już pr awomocnie wymierzona kura, sąd, który wydal wyrok w pierwszejinstancji, postanowi w drodze uchovaly, albo z urzędu, albo na prośbę skazanego, czy zachodzą tu warunki amnestji, a za razem określi, jeżeli w wypadku Artykułu 5. zostala wymierzona tym wyrokiem kara lączna, jako część kary zostaje darowaną.

Przeciw uchovalo sądu można przez ten sąd wneść zaząlenie do sądu wyższejinstancji w ciągu piętnastu dni.

1. Rzeczpospólita Polska udziela z dniem, w którym Umowa ta stanie się prawomocn a Republika Czeskosłowacka udzieli w tym samym dniu ulaskawienia osobom, które

a) v czasie od 28. października 1918 r. dó 10. sierpnia 1920 r. dopuścily się czynów ściąganych przez urzędy administracyjne (admnistracyjne zwierzchnaści policyjne), jeżel czyny te byly w związku z agitacj. polityczną, prawadzoną w sprawie przynależności śląska, Cieszyńskiego, Orawy i Spisza, albo

b) dopuścily się przy spisie ludności, który odbywał się na, bytem terytorjum plebiscytowem, przestępstw przeciw przepisom o spisie ludności.

2. Co do rozciąglości i skutków ułaskavienia obowiązują analogicznie pastanowienia Artykułów 4-7 niniejszej Umowy.

3. O tem, czy zachodzą tu warunki amnestji, rozstrzygną kompetentne urzędy aąmanistracyjne (administracyjne zwierzchności policyjne) pierwszejinstancji.

O ale orzeczeniem zostala wymierzona kana lczna za czyny karygodne, wymienione w ninaejszym Artykułe i za inne przestępstwa policyjne, urząd, który wydal orzeczenie, post nowi, jaka część kazy zostanie darowaną.

4. O zażaleniach przeciw decyzjom urzę dów wymienionych w ustępie poprzednim rozstrzygnie się w drodze instancji.

1. Umawiające się Stropy nświadczają, że warunki udzielenia ulaskawienaa bgdą oceniać życzliwie i naemałodusznie.

2. W ciągu trzech miesięcy od czasu, w którym Umowa stanie się prawomoeną, izdy obydwu umawiających się Strop udziel sobie nawzajem wykazów osób, którym ułaskawienie zostało udzielone albu odmówione na zasadzie wyżejprzytoczonych postanowień.

Obyvatele Republika Czeskosłowackiej narodowości polskiej kor zystać będą w Czechoslowacji z wszelkich prav przyslugiwać im mogcych wedlug ach stosunku liczebnego na podstawie przepisów Konstytucji, ustav i razporządzeń czeskoslowaékich tyczących się mniej szości oraz postanowień niniejszej Umowy. Tak samo obyvatele Rzeczypospoltej Polskiej narodowości czeskosłowackiej korzystać będ w Polsce z wszelkach praw przysługiwać im mogcych wedlug ach stasunku liczebnéo na podstawie przepisów Konstytucji, ustav i rozporzdzeń polskich tyczących się mniejszości oraz postanowień niniejszej Umowy.

Tyczy się to Ludnośca osiadlejna bytem terytorjum plebiscytowem śląska Cieszyńskiego, Orawy i Spisza, podzielonem decyzją Konferencji Ambasadorów z dnia 28. lipca 1920 r. niędzy Polskę i Czechoslowację, i ludności osiadłejna pozostałem terytorjum Rzeczypospoutej Polskaejwzględnae Republika Czechoslowackiej.

O ile w niniejszej Umowie mówi ę o kwalifikowanej inniejszości w Ccechosłowacji albo w Polsce, należy przez to rozumieć mniejszość, którejs przyznane prawa mniejszości na za sadzie obowiązujących ustaw czeskoslowacloch względnie polskich.

Obie umawiajcesię Stropy zgodnie oświadczają, że są zdecydowane traktować życzliwie. Rzeczpospolita Polska mniejszość czeskosłowacka, Republika Czeskosłowacka mniéjszość polską.

Obie umawiajce się Strony uznają obowiązek lojalności ze stropy mniejszości w stosunku do państwa, w którem prz.ebywają. Przytem nie będzie za nielojalność poczytywana ąbrona praw mniejszościowych.

Ila określenia narodowości lub języka ojczystego jest miarodajne oświadczenie interesowanejosoby albo jejprzez prawo powołanego zastępcy, a to w ramach ustaw państwowych.

Jakikalwiek sposób przyniewalaj,cego wynaradawiania jest niedozwolony.

W szczególności oświadczaj obie umawiające się Strony, że uważaj za sprzeczne z prawem wszelkie wywieranie nacisku na roduców, aby posylali dzieci ćio szkór z innym językiem nauczania, niż ich język ojczysty.

Sądowe i administracyjne rozprawy i protokolowanie ze stronami, dąręczanie zawiadomień, aktów oskarżenia, wyroków i uchwar, jakoteż pzyjmowanié i zalatwianie podań, wpisy do ksiąg gruntowych, zewnętrzne oznaczanie urzędowych budynków, wydawanie ogloszeń i enuncjacyjpublicznych w akręgąch, vaykazujących kwalifikowaną mniejszość narodawą, odbywać się będzie dla mniejszaści cżeskoslowackiej, względnie polské] także w języku czĄskoslowaekim względnie polskim.

W gminach i osadach z ludnoścą narodowoścą czeskoslowackiej, gdzie mniejszość czeskosławacka na podstawie swejliczebności nie kąrzysta z praw językowych, t. j. na Wołyniu, dowoli Rząd Polski na używanie języka czeskoslowackiego w urzędowaniu gmin i gromad, o ile tfl niesprzeciwia się obowiązującym przepisom ustawowym.

Celeni umożliwienia ludności pol kéjwzdędnie czeskosłowackiej faktycneo korzystania z upravnień językowych w sądach, urzędach i organach państwowych obie umawiające się Strony wydadzą zarządzenia, aby w sądach, urzędach i organach państwowych, rozciągających swa dziełalność na okręgi z kwalifikowaną mniejszości polską, względnie czeskosłowack, były w tych okręgach a nadto również wedle możności w innych sądach i urzędach administracyjnych, które stanowią dla wspomnianych okręgów pierwszą instancję, z wylączeniem władz centralnyeh, wśród personelu urędowego w dostatecznejilości osoby, które obok języka państwowega władają językiem polskim względnie czeskoslowackim.

Przy nadawaniu koncesyj, uprawnień, urzędowych zezwóleń i t. p. oraz przy udzielaniu subwencyj, przydziałów rźądóvvych i jakichkolwiek uprawnień zarobkowych w Republice Czeskoslowackiej względnie Rźecźypospólitej Polskiej obywatele cżeskoslówaccy narodowości polskiej, względnie obywatele polscynarodowości czeskosłowackiej, jak również krajowe osoby prawne będą stawiane w grancach ustaw narówni z takiemi osobami narodowośc czeskosłowackiejwzględnie polskiej.

Obie umawiające się Strony zobowiązują się także w okręgach, gdzie na zasadzie obowiązujących przepisów mniejszość nie ma prawa do założenia samodzielnych publicznych szkół powszechnych (ludowyeh i wydziałowych), zezwolić na założenie szkół prywatnych z językiem naucźanią odnośnejmniejszości z prawem publiczności, o ile będą spełnione ustawowe warunki i udzielić im wedle możności także pogarcia, w szczególności Rząd Polski zapewni wsźelkie możliwe ułatwienia prźy źakładaniu samodzielnych szkół z czeskosłowacskim językiem nauczania na Wołyniu.

Osoby, zatrudnione przy nauczaniu, wliczajac w to także kierowników szkół, w czeskoslowackich szkolach Rzeczypospolitej Polskiejwzględnie w polskich szkołach Republika Czeshosłowackiej, jak również przy bezpośrednim nadzorze takich szkół powszechnych, mają być narodowości czeskoslowackiej względnie polskieji mają posiadać przepisana językow i zawodową kwalifikację, Przytem należy oczytviście stosować się do ustav obowiązujcych w Janem Państwie.

Kandydaci nauczycielscy, obyvatele czeskoslowaccy narodowości polskiej, względnie obywatele polscy narodowości czeskoslowackiej, którzy uzyskali kwalifikacje nauczycielskie w Polsce względnie vr Czeskoslowacji, będą wedlug potrzeby przyjmowani do slużby nauczycielskiejw szkolach polskich w Republice Czeskoslowackiej względnie czeskoslowackich w Rzeczypospolitej Polskiejz warunkiem, że zloża egzamin uzupełniąjacy wedlug prze pisów obowiązujących w Czechoslowacji względnie w Polsce. Nauczyciele ci będą po zlożeniu egzaminu uzupelniającego traktowani narówni z nauczycielami, którzy uzyskali kwalifikacje nauczycielskie w Janem Państwie.

Dla czeskosłowackich szkól powszechnych w Rzeczypospolitej Polskiej, i dle polskich szkół powszechnych w Republice Czeskosłowackiej będą ustanowione w najszerszych granicach, na jakie pozwalają obowiązujące przepisy (ustawy i rozporządzenia), specjalne bezpośrednie organy administracyjne.

O zapwnienie dle szkól publicznych potrzébnych i odpowiednich czytanek, podręćzników i pomoct naukow ych stera sę każde Państvo. żadna szkola publiczna nie może byé pazostąwióna bez czytanek, podręczników i pomoct naukowych, które są przépsane i konieczne dle prawidłowego prowądzenia nąuki. ole wszystkich tych książkach i pomocech używać należy zawsze języka litéraekiego.

Umowa w odniesieniu do niniejszejc z ęś c i pozostąje w moct, jak długo nie zostanie wypowiedziana. Nie może ona być wypowiedziana przed uplywem dwunastu lat, ó ile zostanie wypowiedziana, traci moc prawną w sześć rniesięcy po wypowiedżenu.

a) Obie umawiające się Strony zobowiązują. się wydać śobie nawzajem, bez żadnego odszkodowania, wszelki aktowy materjał jakiejkolwiek galęzi zarządu państwowego i samorzdowego, sądów, instytucyjprawa publicznego i zakładów użyteczności powszechnej, o ile znajduje się gdziekolwiek w ich przechowaniu a dotyczy wyłącznie jednostek terytorjalnych administracji państwoweji samorządouvej byłej monarchji austrjacko-ugierskiej ną terytorjum ląska Cieszyńskiego, Orawy i Spisza według ich stanu z 28 października 191.8 r. (gminy, powiaty i t. d.), które znajdujsię w całości na terytorjum przypadłem drugiejz umawiających się Stron.

b) Akta osobiste ulegn urydaniu jeżeli dotyczą osób, które pozostały - na terytorjum drugiej z umawiających się Stron i nabyły jej obywatelstwo. Nie podlegają. wydanu akta, które się tyczą. politycznejdziałalności tych osób, włczając w to także akta tyczące się ich dziąłalńości w czasie i z racji plebiscytu.

c) Względem aktowego materjału zwizków religijnych ważne jest nniejsze postanowienie o tyle, o ile chodu o funkeje, administracyjne, tych związków, nałożone na nie przez obowiązujce przepisy państwowe. O tie chodzi o materjał aktowy, wynkły z ieh dziąłalnośći sałnorządowej, użyją obie układające się Strony swojego wpływu, aby nakłonić związki religijne do jego-wydańia, o ile znajduje się w ich pośiadaniu lub zarządzie. Również zostaniewydanymaterjał aktowy powstały z ezynności związków religijnych w obydwu wymienionych zakresach ich działania, który śię znajduje w posiadańiu lub rozporządzalności pańtwowej.

Materjał aktowy związków religijnach, o ile się tyczy spraw administracyjnych jednostek wyznaniowych, których obwody terytorjalne zostały nową granicą państwową rozdzielone, zostanie uszakże wydany dopiero po ustanowieniu obwodów administracyjnych jednostek wyznaniowych zgodnie z granicami państwowyrn.

d) Obowizek wzajemnego wydania ogranicza się do materjału aktowego, -powstałego w dobie od 1. stycznia 1890 r. do 10. sierpnia 1920 r.

Z okresu od 1. stycznia 1870 r. do końca roku 1889 zostaną na równych przesłankach i warunkach wydane wszystkie przynależne priora. Dla następującejgałęzi administracji przesuwa się tę granicę wstecz aż do 1. maja 1848 r. włcznie. koleje, wojskowość, rolnictwo i leśnictwo, administracja wewnętrzna (łącznie z zarządem budowlanym i górniczym), poczta i telegraf.

Nadto zóstaną wydane począwszy od 1. maja 1848 r. akta byłej krajowej komisji indemnizacyjnej i regulacyjnej, byłej krajowej komisji allodjalizacyjnej, lokalnego komisara dla spraw agrarnych i krajowejkomisji dla spraw agrarnych.

Bez ujmy dla tych zasad zostaną, na osobne żądanie, wydane także pomoce nie starsze od roku 1848, razem z przynależnemi aktami, o ile chodu o dokumenty tworzące fakta prawne, jeżeli stworzone lub poświadczone przez nie stosunki prawne jeszcze trwają, jak n. p. koncesje, kontrakty, tytuły prawonabywcze (wodne, górnicze i t. d.), konsensy, sprawy lenne, fideikomisy, fundacje, nadania i t. d.

a) Materjał aktowy, który nie ma charakteru wspólnego a tyczy się jednostek terytorjalnych, które rozdzielone zostały granicą państwową czeskosłowacko-polską " rozdziela się między oble Stropy tak, by kaźdej Stronie dostały się akta, dotyczące tejczęści danejjednostki terytorjalnej, która jejprzypadła.

Wspólny materjał aktowy, t. j. poszezególne Lomy, księgi, poszyty, fascýkuły, dokumenty, które tyczą się obu części jednostek terytorjalnych, podzielonych między układające się Stropy, przypada tej Stronie, którejdostała się większa część danejjednostki.

Za tego rodzaju materjał wspólny uważą się tylko materjał wogóle niepodzielńy, lub taki materjał, który można rozdzielić tylko sposobem mechanicznym (przez rozerwazie, wyrwąnie), przyczem załączniki tworzą z aktem nierozłączn całość.

Strona, która źatrzymuje oryginały załącznikow, sporzdzi własnym kosztem ich kopje dla Stropy drugiej.

b) Państwo, któremu taki materjał wspólny nie przypadnie, zną prawo wglądania weń przéz swoje organy i sporzdzania sobie jego odpisów, fotografij, zdjęć i t, p. w dąnym razie może żądać od Państwa, przechowujcegó ten mąterjał, wygotowywania kopji ewentualnych wyjaśnień, za zwrotem jego kosztów wlasnychoraz wypożyczać takie akta, na czas naprzód oznaczony, do użytku, z zapewnieniem ich bezpieczeństwa i zwrótu.

c) Pravo wglądanie rozciga sę na materjal aktowy, który povstal w czasie od 1. stycznia 1870 r, do 10. sierpnia 1920 r.

d) Jeżeli obok oryginalu w zakresie takiego wspólnego materjalu istnieje jeszcze drugi egzemplarz (n. p. przy metrykach), lub kopje pisane alba mechanicznie rozmnożone, otrzyma ta z umawiających się Strona której oryginał nie przypadnie, ów drugi egzemplarz, ewentualnie jedną lub wedlug potrzeby i możności i więcej kopij.